تیم توسعه توزیع گنو/لینوکسی Solus انتشار نسخه 4.5 خودشون رو دیروز اعلام کردن. گرچه این توزیع افت و خیزهایی در گذشته داشته و حتی زمانی در دیسترو واچ به حالت غیرفعال در اومد اما همیشه جز توزیع های لینوکسی مورد علاقه ام در دسکتاپ بوده و به نظر میاد این بار برگشتن تا بمونن!

اغلب توزیع های جامعه محور ترجیح می دن تا پروژه دیگه ای رو فورک کنن و روی یه بیس آماده ایده های خودشون رو پیاده کنن اما Solus راه سخت تری در پیش گرفت و یه دیستروی کاملا مستقل رو منتشر کرد که البته طبق گفته های تیم انتشار این موضوع از نسخه ۵ تغییر می کنه و بیس رو میذارن روی Serpent OS که خودش پروژه جالبیه و بعدا راجع بهش صحبت می کنیم. فعلا بریم ببینم توی نسخه ۴.۵ سولُس چه خبره!

نکته: Solus یه توزیع رولینگه یعنی اگه قبلا نصب داشتینش نیازی به ارتقا به نسخه های جدید نیست و شما همیشه روی آخرین نسخه هستین، کافیه آپدیت کنین.

تغییرات عمومی در Solus 4.5

نصاب سیستم عامل

گرچه با نصب کننده قبلی مشکلی نداشتم ولی به نظر میاد که نصاب قبلی با پایتون ۲ نوشته شده بود! خب همونطور که بالاتر گفتم تیم Solus تصمیم گرفتن که از جذابیت دیستروشون کم کنن و در عوض کارا رو راحت تر پیش ببرن. حدستون درسته. اینا هم به Calamares رو آوردن. البته منظور من رو اشتباه برداشت نکنین. نصاب سیستم چیزی نیست که هر روز خدا جلوتون باشه، از طرفی استفاده از ابزاری که سالهاست در توزیع های مختلف امتحانشو پس داده انتخاب خوبیه. هر چی نباشه دبیان هم Calamares روی برای نصب راحت ایزوهای لایوش انتخاب کرده!

یه خوبی ای که کانفیگشون داره اینه که می تونید فایل سیستم رو BTRFS بزارید و قابلیت هایی مثل اسنپ شات داشته باشین که هیچ وقت درست کار نمی کنه! تا وقتی استرس تست نگرفتنین بهش اعتماد نکنین.

نرم افزارهای پیش فرض

مرورگر فایرفاکس، مجموعه لیبره آفیس و تاندربرد به عنوان نرم افزار دریافت، مدیریت و ارسال ایمیل‌ها به صورت پیش فرض روی همه اسپین‌های Solus نصب شدن.

روی نسخه های GNOME و Budgie برای پخش فایل‌های موسیقی برنامه Rhythmbox به همراه افزونه Toolbar نصب شده. Celluloid که یه رابط گرافیکی بهتر برای MPV هست هم انتخاب مناسبی به عنوان پخش کننده ویدیوییه.

نسخه XFCE شامل نرم افزار Parole برای پخش صوتی و تصویریه.

KDE Plasma هم که دو تا برنامه خوشگل همراه خودش نصب داره. Elisa برای موزیک و Haruna برای پخش ویدئو.

پایپ وایر

بالاخره انتظار میرفت که Solus هم PulseAdio و JACK رو کنار بذاره و با Pipewire به عنوان مدیا فریمورک کنار بیاد. متاسفانه مشکلی که من با پایپ وایر دارم نویز شدید و عملا به درد نخور شدن میکروفن داخلی لپ تاپه که برای حل این موضوع باید EsayEffects نصب بشه و کانفیگ. البته یه روش دیگه کاهش نویز هم هست که اینجا می تونید ببینید.

بهبود پشتیبانی از AMD

به منظور بهبود عملکرد کارت گرافیک AMD با نرم افزارهایی مثل بلندر، PyTorch و نرم افزارهای مرتبط با هوش مصنوعی پکیج ROCm نصب شده. البته طبق گفته خودشون بهینه‌سازی هایی هم صورت گرفته تا به سازگاری کامل با سخت افزار برسن. متاسفانه من گرافیک AMD ندارم و نمی تونم تست بگیرم.

هسته

لینوکس نسخه نهایی 6.6.9 و لینوکس LTS نسخه 5.15.145 در دسترس قرار داده شده. از اونجایی که Solus یه توزیع برای کامپیوترهای رومیزی هستش بهینه سازی های خوبی رو هسته اعمال می کنه تا کاربرانش تجربه روون تری از لینوکس روی کامپیوترهای شخصی داشته باشن.

• درایورهای بلوتوث، کدک های صوتی و درایورهای کارت صدا فعال شدن
• برای CPU به شکل پیش فرض schedutil برای governor تنیم شده
• ماژول های کرنل دیگه موقع ساخت initramfs فشرده سازی نمیشن در نتیجه مدت زمان راه اندازی سیستم کمتر شده
• کرنل رو تنظیم کردن تا از BORE scheduler استفاده کنه در نتیجه سیستم تحت فشار پردازش‌هایی که کاربر درگیرشون هست رو اولویت میده تا میزکار روان تری رو تجربه کنه.

Mesa به نسخه 23.3.2 ارتقا داده شده. در نتیجه بهبودهایی رو شاهد هستیم:

• device-select و overlay vulkan layers فعال شدن
• درایور gallium zink اضافه شده
• درایور gallium VAAPI اضافه شده
  • پشتیبانی IO برای opengl overly
  • Vulkan برای کارت گرافیک های اینتل نسل ۷ و ۸
  • ray-tracing برای کارت های گرافیک اینتل XE
  • درایور Virtio Vulkan

میزکار Budgie

میزکار Budgie با پروژه Solus شروع شد اما در حال حاضر تیم توسعه این میزکار از پروژه توزیع Solus جدا شدن بنابراین شاید دیگه نشه گفت Budgie نسخه پرچمدار این توزیع هست اما به هر حال توجه‌ ویژه ای به این میزکار در این پروژه میشه.

در این انتشار، نسخه 10.8.2 میزکار Budgie اضافه شده که شامل بهبودهایی در پشتیبانی از Wayland میشه. پوسته تاریک تجربه یکپارچه تری رو فراهم کرده که باید دید در مقایسه با گنوم چطوریه. ویجت سطل آشغال به صورت پیش فرض نصب هستو روی بقیه ویجت ها و system tray هم بهبودهای جزئی اعمال شده. لیست تغییرات این دسکتاپ رو اینجا ببینید.

میزکار GNOME

بالاخره گنوم ۴۵ هم به این توزیع رسید و نسخه گنوم 45.2 رو با نصب ایزوی گنوم خواهید داشت. از اونجایی که گنوم دسکتاپ مورد علاقه منه همین الان که در حال نوشتن این پست هستم Solus گنوم داره دانلود میشه!

• افزونه Speedinator  جایگزین Impatience شده تا سرعت انیمشن های گنوم شل رو بیشتر کنه. اینجوری احتمالا شل سریع تر به نظر میرسه!
• پوسته پیشفرض گنوم رو تغییر دادن به adw-gtk3-dark تا ظاهر یکپارچه ای بین برنامه‌های GTK3 و GTK4 ایجاد بشه
• پنجره برنامه ای که باز می کنید وسط صفحه میشینه ( به جای حالت پیش فرض که به بالا و سمت چپ صفحه متمایله)
• مدت زمان پاپ آپ بستن نرم افزاهایی که هنگ می کنن به ۱۰ ثانیه افزایش داده شده
• زمانی که میخواستیم یه فایلی رو انتخاب کنیم، فایل منیجر گنوم فقط حالت لیستی داشت و پسر به خصوص زمان آپلود عکس ها مصیبت بزرگی بود که پیش نمایش بندانگشتی تصاویر رو نداشتیم. حالا دیگه حالت شبکه ای به file chooser اضافه شده.
• over-amplification صدا، فعالسازی امکانات مربوط به دسترسی پذیری از طریق کیبورد و نمایش یا پنهانسازی اسکرول بارها هم از تنظیمات گنوم شل ممکن شده.
• تنظیمات گنوم-شل حالا بخش جدیدی مربوط به امنیت داره که وضعیت secure boot رو نشون میده.

بقیه امکانات هم که با گنوم شل اومدن به این توزیع و احتمالا باحال ترینشون جایگزین شدن دکمه Activities با اندیکاتوریه که دسکتاپ های مجازی رو نشون میده.

KDE Plasma

میزکار پلاسما دوستداران زیادی داره. آخرین نسخه از میزکار پلاسما 5.27.10، فریمورک KDE، ست نرم افزارهای کی دی ای 23.08.4 و sddm 0.20.0 مجموعا اسپین کی دی ای Solus رو میسازن. تیم توسعه گفته که به آرومی آماده انتشار ابر نسخه ۶ پلاسما میشن و این خبر خوبیه چون راستش با اینکه Solus KDE خیلی مطرح نیست اما اتفاقا تجربه خوبی از پلاسما رو با استفاده ازش خواهید داشت.

از اعضای تیم قبلی تغییراتی مرتبط با پوسته مخصوص Solus رو در اختیار تیم جدید گذاشته. به صورت پیش فرض فولدرها با دابل کلیک باز میشن ( که قراره توی نسخه ۶ پلاسما هم همینطور باشه) و پنجره های جدید فایل منیجر Dolphin که از برنامه های دیگه باز میشن میرن توی زبانه جدید که به نرم قابلیت مفیدیه.

XFCE

میزکار سبک و سریع xfce نسخه 4.18 به همراه:

• Mousepad 0.6.1
• Parole 4.18.0
• Ristretto 0.13.1
• Thunar 4.18.6
• Whiskermenu 2.8.0

ارائه شده. ظاهر پیش فرض xfce تغییراتی داشته مثلا برخلاف نسخه خام این میزکار، پنل به پایین صفحه منتقل شده و داک حذف شده. پوسته Qogir و بسته آیکون‌های Papirus برای ساختن یه دسکتاپ سنتی اما با ظاهری نسبتا مدرن نصب شدن. این ایزو هنوز در مرحله بتا قرار داره و هدف جایگزینی با نسخه MATE هست که انتشارش متوقف شد.

خداحافظ MATE

میزکار MATE دیگه عرضه نمیشه و از صفحه دانلودها هم حذف شده. گرچه کاربران فعلی همچنان آپدیت‌ها رو دریافت می کنن اما تیم Solus به دنبال راهی برای مهاجرت آسون از MATE به XFCE یا Budgie هستن.

دانلود

برای دانلود iso های مختلف توزیع Solus نسخه ۴.۵ کافیه روی دکمه زیر بزنید تا به صفحه دانلود در سایت رسمی پروژه منتقل بشید. دانلودها هم از طریق لینک مستقیم و هم از طریق تورنت در دسترس هستن که پیشنهاد من اینه با تورنت دانلود کنید سرعت بهتری داره.